Środki zapobiegawcze

Środki zapobiegawcze – rodzaje i stosowanie w postępowaniu karnym.

Środki zapobiegawcze – definicja

Przez środki zapobiegawcze należy rozumieć środki stosowane w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania karnego. Wyjątkowo środki zapobiegawcze stosuje się również w celu zapobiegnięcia popełnienia przez osobę podejrzaną lub oskarżoną nowego, ciężkiego przestępstwa. Środki zapobiegawcze można stosować wyłącznie, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, iż podejrzany lub oskarżony popełnił przestępstwo.

Środki zapobiegawcze – katalog

Kodeks postępowania karnego przewiduje następujące środki zapobiegawcze.

  1. Tymczasowe aresztowanie.
  2. Poręczenie majątkowe.
  3. Poręczenie społeczne.
  4. Poręczenie osoby godnej zaufania.
  5. Dozór Policji.
  6. Nakaz opuszczenia przez oskarżonego lokalu mieszkalnego.
  7. Zawieszenie w czynnościach.
  8. Zakazy wobec podejrzanego lub oskarżonego o przestępstwo popełnione w stosunku do członka personelu medycznego.
  9. Zakaz opuszczania kraju.

Zastosowanie środków zapobiegawczych

O zastosowaniu środka zapobiegawczego decyduje prokurator albo sąd. Przed zastosowaniem środka zapobiegawczego prokurator albo sąd, który ma zamiar zastosować środek zapobiegawczy, przesłuchuje podejrzanego lub oskarżonego. Prokurator lub sąd może od tej czynności odstąpić, jeżeli jest to niemożliwe z powodu ukrywania się lub nieobecności w kraju podejrzanego lub oskarżonego.

Środki zapobiegawcze mogą być stosowane do chwili rozpoczęcia wykonania kary.

Obrońca podejrzanego lub pokrzywdzonego

Zawiadomienie obrońcy o terminie przesłuchania podejrzanego lub oskarżonego przed zastosowanie środka zabezpieczającego nie jest co do zasady obowiązkowe.

Obowiązek zawiadomienia obrońcy podejrzanego lub oskarżonego jest obowiązkowy w przypadku, gdy został złożony taki wniosek. Mimo wszystko obrońcy podejrzanego lub obrońcy nie zawiadamia się, gdy utrudni to przeprowadzenie czynności.

Pełnomocnik pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego

Pełnomocnik pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego ma prawo brania udziału we wszystkich czynnościach postępowania karnego, jeżeli został złożony wcześniej taki wniosek. Pełnomocnik pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego ma więc również prawo wziąć udział w posiedzeniu dotyczącego zastosowania środka zapobiegawczego.

Pełnomocnik pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego nie będzie brał udział w czynności przesłuchania podejrzanego lub oskarżonego, jeżeli utrudni to w przeprowadzeniu tej czynności.

Środki zapobiegawcze – zażalenie na zastosowanie

Stronom postępowania karnego przysługuje na zasadach ogólnych zażalenie na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Na postanowienie prokuratora w przedmiocie środka zapobiegawczego przysługuje zażalenie do sądu rejonowego, w którego okręgu prowadzi się postępowanie. Sąd rejonowy rozpoznaje zażalenie na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego rozpoznaje niezwłocznie.

Środek zapobiegawczy – uchylenie lub zmiana

Przesłanki uchylenia lub zmiany środka zapobiegawczego

Orzeczony środek zapobiegawczy ulega niezwłocznemu uchyleniu lub zmienić, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których został on zastosowany. Uchylenie środka zapobiegawczego bądź zmiana środka zapobiegawczego następuje również, gdy powstaną przyczyny uzasadniające uchylenie środka zapobiegawczego bądź zmianę środka zapobiegawczego. O uchyleniu środka zapobiegawczego bądź zmianie środka zapobiegawczego na łagodniejszy na etapie postępowania przygotowawczego orzeka również prokurator.

Wniosek oskarżonego o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego

Oskarżony i jego obrońca mogą składać w każdym czasie wniosek o uchylenie środka zapobiegawczego lub zmianę środka zapobiegawczego. Powyższy wniosek rozstrzygany jest w terminie 3 dni od dnia jego złożenia. Na etapie postępowania przygotowawczego orzeczenie w tym zakresie wydaje prokurator. Na etapie postępowania sądowego orzeczenie wydaje zaś sąd, przed którym sprawa się toczy.

Zażalenie na postanowienie

Na postanowienie w przedmiocie wniosku o uchylenie środka zapobiegawczego lub w przedmiocie wniosku o zmianę środka zapobiegawczego oskarżonemu i jego obrońcy przysługuje zażalenie tylko wtedy, gdy wniosek został złożony po upływie co najmniej 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia w przedmiocie środka zapobiegawczego.

Prawo karne

Kancelaria Adwokacka Adw. Damian Murdza z siedzibą w Rzeszowie prowadzi praktykę adwokacką z zakresu prawa karnego (spraw karnych). Reprezentujemy zarówno ofiary przestępstw jak i osoby, które zostały oskarżone o ich popełnienie. Klienci Kancelarii Adwokackiej mogą skorzystać z porady prawnej, podczas której uzyskają Państwo informacje na temat stosowania środków zapobiegawczych w procesie karnym.

Więcej informacji mogą Państwo uzyskać umawiając się z adwokatem na termin spotkania.

Zachęcamy również do odwiedzania fan page-u Kancelarii oraz naszej witryny.

Porady Prawne Online

Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza w Rzeszowie udziela porad prawnych online, w tym z zakresu prawa karnego. Więcej informacji mogą Państwo znaleźć w zakładce Porady Prawne Online.

Darmowe porady prawne

Klienci Kancelarii Adwokackiej Adwokat Damian Murdza w Rzeszowie mogą uzyskać od adwokata bezpłatną pomoc prawną, w tym z zakresu prawa karnego. Więcej informacji w zakładce Bezpłatne porady prawne.

Stan prawny na dzień 22 kwietnia 2022 r.