Kim jest sygnalista?

Sygna­li­sta jest to oso­ba fizycz­na, któ­ra zgła­sza lub ujaw­nia publicz­nie infor­ma­cję o naru­sze­niu pra­wa uzy­ska­ną w kon­tek­ście zwią­za­nym z pracą.

Sygna­li­stą w szcze­gól­no­ści może być:

1. Pra­cow­nik.
2. Pra­cow­nik tymczasowy.
3. Oso­ba świad­czą­ca pra­cę na innej pod­sta­wie niż sto­su­nek pra­cy, w tym na pod­sta­wie umo­wy cywilnoprawnej.
4. Przed­się­bior­ca
5. Pro­ku­rent.
6. Akcjo­na­riusz lub wspólnik.
7. Czło­nek orga­nu oso­by praw­nej lub jed­nost­ki orga­ni­za­cyj­nej nie­po­sia­da­ją­cej oso­bo­wo­ści prawnej.
8. Oso­ba świad­czą­ca pra­cę pod nad­zo­rem i kie­row­nic­twem wyko­naw­cy, pod­wy­ko­naw­cy lub dostawcy.
9. Sta­ży­sta.
10. Wolon­ta­riusz.
11. Prak­ty­kant.
12. Funk­cjo­na­riusz w rozu­mie­niu art. 1 ust. 1 usta­wy z dnia 18 lute­go 1994 r. o zaopa­trze­niu eme­ry­tal­nym funk­cjo­na­riu­szy Poli­cji, Agen­cji Bez­pie­czeń­stwa Wewnętrz­ne­go, Agen­cji Wywia­du, Służ­by Kontr­wy­wia­du Woj­sko­we­go, Służ­by Wywia­du Woj­sko­we­go, Cen­tral­ne­go Biu­ra Anty­ko­rup­cyj­ne­go, Stra­ży Gra­nicz­nej, Stra­ży Mar­szał­kow­skiej, Służ­by Ochro­ny Pań­stwa, Pań­stwo­wej Stra­ży Pożar­nej, Służ­by Cel­no-Skar­bo­wej i Służ­by Wię­zien­nej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, 1429 i 1834).
13. Żoł­nierz w rozu­mie­niu art. 2 pkt 39 usta­wy z dnia 11 mar­ca 2022 r. o obro­nie Ojczy­zny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248 i 834).

Usta­wę o ochro­nie sygna­li­stów sto­su­je się tak­że do oso­by fizycz­nej, o któ­rej mowa powy­żej, w przy­pad­ku zgło­sze­nia lub ujaw­nie­nia publicz­ne­go infor­ma­cji o naru­sze­niu pra­wa uzy­ska­nej w kon­tek­ście zwią­za­nym z pra­cą przed nawią­za­niem sto­sun­ku pra­cy lub inne­go sto­sun­ku praw­ne­go sta­no­wią­ce­go pod­sta­wę świad­cze­nia pra­cy lub usług lub peł­nie­nia funk­cji w pod­mio­cie praw­nym lub na rzecz tego pod­mio­tu, lub peł­nie­nia służ­by w pod­mio­cie praw­nym lub już po ich ustaniu.

Sygnalista i ochrona prawna

Wobec sygna­li­sty nie mogą być podej­mo­wa­ne dzia­ła­nia odwe­to­we ani pró­by lub groź­by zasto­so­wa­nia takich działań.

Sygnalista w miejscu pracy

Jeże­li pra­ca była, jest lub ma być świad­czo­na na pod­sta­wie sto­sun­ku pra­cy, wobec sygna­li­sty nie mogą być podej­mo­wa­ne dzia­ła­nia odwetowe.

Działania odwetowe wobec pracownika

Dzia­ła­nia odwe­to­we wobec pra­cow­ni­ka pole­ga­ją w szcze­gól­no­ści na:

1. Odmo­wie nawią­za­nia sto­sun­ku pracy.
2. Wypo­wie­dze­niu lub roz­wią­za­niu bez wypo­wie­dze­nia sto­sun­ku pracy.
3. Nie­za­war­ciu umo­wy o pra­cę na czas okre­ślo­ny lub umo­wy o pra­cę na czas nie­okre­ślo­ny po roz­wią­za­niu umo­wy o pra­cę na okres prób­ny, nie­za­war­ciu kolej­nej umo­wy o pra­cę na czas okre­ślo­ny lub nie­za­war­ciu umo­wy o pra­cę na czas nie­okre­ślo­ny po roz­wią­za­niu umo­wy o pra­cę na czas okre­ślo­ny — w przy­pad­ku gdy sygna­li­sta miał uza­sad­nio­ne ocze­ki­wa­nie, że zosta­nie z nim zawar­ta taka umowa.
4. Obni­że­niu wyso­ko­ści wyna­gro­dze­nia za pracę.
5. Wstrzy­ma­niu awan­su albo pomi­nię­ciu przy awansowaniu.
6. Pomi­nię­ciu przy przy­zna­wa­niu innych niż wyna­gro­dze­nie świad­czeń zwią­za­nych z pra­cą lub obni­że­niu wyso­ko­ści tych świadczeń.
7. Prze­nie­sie­niu na niż­sze sta­no­wi­sko pracy.
8. Zawie­sze­niu w wyko­ny­wa­niu obo­wiąz­ków pra­cow­ni­czych lub służbowych.
9. Prze­ka­za­niu inne­mu pra­cow­ni­ko­wi dotych­cza­so­wych obo­wiąz­ków sygna­li­sty.
10. Nie­ko­rzyst­nej zmia­nie miej­sca wyko­ny­wa­nia pra­cy lub roz­kła­du cza­su pracy.
11. Nega­tyw­nej oce­nie wyni­ków pra­cy lub nega­tyw­nej opi­nii o pracy.
12. Nało­że­niu lub zasto­so­wa­niu środ­ka dys­cy­pli­nar­ne­go, w tym kary finan­so­wej, lub środ­ka o podob­nym charakterze.
13. Przy­mu­sie, zastra­sza­niu lub wykluczeniu.
14. Mob­bin­gu.
15. Dys­kry­mi­na­cji.
16. Nie­ko­rzyst­nym lub nie­spra­wie­dli­wym traktowaniu.
17. Wstrzy­ma­niu udzia­łu lub pomi­nię­ciu przy typo­wa­niu do udzia­łu w szko­le­niach pod­no­szą­cych kwa­li­fi­ka­cje zawodowe.
18. Nie­uza­sad­nio­nym skie­ro­wa­niu na bada­nia lekar­skie, w tym bada­nia psy­chia­trycz­ne, chy­ba że prze­pi­sy odręb­ne prze­wi­du­ją moż­li­wość skie­ro­wa­nia pra­cow­ni­ka na takie badania.
19. Dzia­ła­niu zmie­rza­ją­cym do utrud­nie­nia zna­le­zie­nia w przy­szło­ści pra­cy w danym sek­to­rze lub w danej bran­ży na pod­sta­wie nie­for­mal­ne­go lub for­mal­ne­go poro­zu­mie­nia sek­to­ro­we­go lub branżowego.
20. Spo­wo­do­wa­niu stra­ty finan­so­wej, w tym gospo­dar­czej, lub utra­ty dochodu.
21. Wyrzą­dze­niu innej szko­dy nie­ma­te­rial­nej, w tym naru­sze­niu dóbr oso­bi­stych, w szcze­gól­no­ści dobre­go imie­nia sygna­li­sty.

Dzia­ła­niem odwe­to­wym wobec sygna­li­sty jest rów­nież groź­ba lub pró­ba zasto­so­wa­nia jed­ne­go z powyż­szych środków.

Sygnalista — osoba świadcząca pracę lub usługi na podstawie innych stosunków prawnych

Jeże­li pra­ca lub usłu­gi były, są lub mają być świad­czo­ne na pod­sta­wie inne­go niż sto­su­nek pra­cy sto­sun­ku praw­ne­go sta­no­wią­ce­go pod­sta­wę świad­cze­nia pra­cy lub usług lub peł­nie­nia funk­cji, lub peł­nie­nia służ­by, prze­pis art. 12 usta­wy o ochro­nie sygna­li­stów sto­su­je się odpo­wied­nio, o ile cha­rak­ter świad­czo­nej pra­cy lub usług lub peł­nio­nej funk­cji, lub peł­nio­nej służ­by nie wyklu­cza zasto­so­wa­nia wobec sygna­li­sty takie­go działania.

Jeże­li pra­ca lub usłu­gi były, są lub mają być świad­czo­ne na pod­sta­wie inne­go niż sto­su­nek pra­cy sto­sun­ku praw­ne­go sta­no­wią­ce­go pod­sta­wę świad­cze­nia pra­cy lub usług lub peł­nie­nia funk­cji, lub peł­nie­nia służ­by, doko­na­nie zgło­sze­nia lub ujaw­nie­nia publicz­ne­go nie może sta­no­wić pod­sta­wy dzia­łań odwe­to­wych ani pró­by lub groź­by zasto­so­wa­nia dzia­łań odwetowych.

Działania odwetowe

Dzia­ła­nia odwe­to­we obej­mu­ją w szczególności:

1. Wypo­wie­dze­nie umo­wy, któ­rej stro­ną jest sygna­li­sta, w szcze­gól­no­ści doty­czą­cej sprze­da­ży lub dosta­wy towa­rów lub świad­cze­nia usług, odstą­pie­nie od takiej umo­wy lub roz­wią­za­nie jej bez wypowiedzenia.
2. Nało­że­nie obo­wiąz­ku lub odmo­wę przy­zna­nia, ogra­ni­cze­nie lub ode­bra­nie upraw­nie­nia, w szcze­gól­no­ści kon­ce­sji, zezwo­le­nia lub ulgi.

Sygnalista — odszkodowanie

Sygna­li­sta, wobec któ­re­go dopusz­czo­no się dzia­łań odwe­to­wych, ma pra­wo do odszko­do­wa­nia w wyso­ko­ści nie niż­szej niż prze­cięt­ne mie­sięcz­ne wyna­gro­dze­nie w gospo­dar­ce naro­do­wej w poprzed­nim roku, ogła­sza­ne do celów eme­ry­tal­nych w Dzien­ni­ku Urzę­do­wym Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej “Moni­tor Pol­ski” przez Pre­ze­sa Głów­ne­go Urzę­du Sta­ty­stycz­ne­go, lub pra­wo do zadośćuczynienia.

Sygnalista a przepisy karne

Uniemożliwianie lub utrudnianie dokonania zgłoszenia

Kto, chcąc, aby inna oso­ba nie doko­na­ła zgło­sze­nia (sygna­li­sta), unie­moż­li­wia jej to lub istot­nie utrud­nia, pod­le­ga grzyw­nie, karze ogra­ni­cze­nia wol­no­ści albo pozba­wie­nia wol­no­ści do roku.
Jeże­li spraw­ca powyż­sze­go sto­su­je wobec innej oso­by prze­moc, groź­bę bez­praw­ną lub pod­stęp, pod­le­ga karze pozba­wie­nia wol­no­ści do lat 3.

Podejmowanie działań odwetowych

Kto podej­mu­je dzia­ła­nia odwe­to­we wobec sygna­li­sty, oso­by poma­ga­ją­cej w doko­na­niu zgło­sze­nia lub oso­by powią­za­nej z sygna­li­stą, pod­le­ga grzyw­nie, karze ogra­ni­cze­nia wol­no­ści albo pozba­wie­nia wol­no­ści do lat 2.

Jeże­li spraw­ca powyż­sze­go czy­nu dzia­ła w spo­sób upo­rczy­wy, pod­le­ga karze pozba­wie­nia wol­no­ści do lat 3.

Ujawnienie tożsamości sygnalisty, osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia lub osoby powiązanej z sygnalistą

Kto wbrew prze­pi­som usta­wy ujaw­nia toż­sa­mość sygna­li­sty, oso­by poma­ga­ją­cej w doko­na­niu zgło­sze­nia lub oso­by powią­za­nej z sygna­li­stą, pod­le­ga grzyw­nie, karze ogra­ni­cze­nia wol­no­ści albo pozba­wie­nia wol­no­ści do roku.

Prawo pracy

Kan­ce­la­ria Adwo­kac­ka Adw. Damian Mur­dza z sie­dzi­bą w Rze­szo­wie pro­wa­dzi prak­ty­kę adwo­kac­ką z zakre­su pra­wa pra­cy.

Porady prawne

Kan­ce­la­ria Adwo­kac­ka udzie­la Klien­tom porad praw­nych z zakre­su pra­wa pracy.

Wię­cej infor­ma­cji mogą Pań­stwo uzy­skać uma­wia­jąc się z adwo­ka­tem na ter­min spotkania.

Zachę­ca­my rów­nież do odwie­dza­nia fan page‑u Kan­ce­la­rii oraz Insta­gra­ma.

Porady Prawne Online

Kan­ce­la­ria Adwo­kac­ka Adwo­kat Damian Mur­dza w Rze­szo­wie udzie­la porad praw­nych onli­ne, w tym z zakre­su pra­wa kar­ne­go. Wię­cej infor­ma­cji mogą Pań­stwo zna­leźć w zakład­ce Pora­dy Praw­ne Online.

Reprezentacja Klienta

Kan­ce­la­ria Adwo­kac­ka pro­wa­dzi spra­wy z zakre­su pra­wa pra­cy. Repre­zen­tu­je­my naszych Klien­tów w postę­po­wa­niach sądowych

Stan praw­ny na dzień 7 wrze­śnia 2024 r.

• Face­bo­ok
• Insta­gram
• Google