Kary i środki karne

Pol­skie pra­wo kar­ne umoż­li­wia orze­ka­nie wobec osób ska­za­nych za prze­stęp­stwo kary i środ­ki kar­ne.

Kary

Zgod­nie z pra­wem kar­nym kara­mi są:

1. Grzyw­na.
2. Ogra­ni­cze­nie wolności.
3. Pozba­wie­nia wol­no­ści.
4. Doży­wot­nie pozba­wie­nie wol­no­ści.

Grzyw­na oraz kara ogra­ni­cze­nia wol­no­ści są tzw. kara­mi wol­no­ścio­wy­mi. Nato­miast trzy pozo­sta­łe kary są kara­mi pole­ga­ją­cy­mi na pozba­wie­niu spraw­cy prze­stęp­stwa wolności.

Grzywna

Karę grzyw­ny wymie­rza się w staw­kach dzien­nych. Sąd, wymie­rza­jąc karę grzyw­ny, okre­śla licz­bę sta­wek dzien­nych oraz wyso­kość staw­ki dziennej.

Stawki

Karę grzyw­ny wymie­rza się co do zasa­dy w wyso­ko­ści od 10 sta­wek dzien­nych do 540 sta­wek dziennych.

Jeże­li usta­wa nie sta­no­wi ina­czej, a prze­stęp­stwo jest zagro­żo­ne zarów­no grzyw­ną, jak i karą pozba­wie­nia wol­no­ści, grzyw­nę wymie­rza się w wyso­ko­ści nie niż­szej od:

1. 50 sta­wek — w przy­pad­ku czy­nu zagro­żo­ne­go karą pozba­wie­nia wol­no­ści nie­prze­kra­cza­ją­cą roku.
2. 100 sta­wek — w przy­pad­ku czy­nu zagro­żo­ne­go karą pozba­wie­nia wol­no­ści nie­prze­kra­cza­ją­cą 2 lat.
3. 150 sta­wek — w przy­pad­ku czy­nu zagro­żo­ne­go karą pozba­wie­nia wol­no­ści prze­kra­cza­ją­cą 2 lata.

Wysokość stawki

Nato­miast wyso­kość jed­nej staw­ki dzien­nej może być usta­lo­na pomię­dzy 10,00 zł a 2.000,00 zł. Sąd, okre­śla­jąc wyso­kość staw­ki dzien­nej grzyw­ny, musi wziąć pod uwa­gę docho­dy spraw­cy prze­stęp­stwa, jego warun­ki oso­bi­ste, rodzin­ne, sto­sun­ki mająt­ko­we i moż­li­wo­ści zarobkowe.

Orzeczenie kary grzywny obok innej kary

Grzyw­nę moż­na tak­że orzec obok kary pozba­wie­nia wol­no­ści. Jest to jed­nak moż­li­we, gdy spraw­ca dopu­ścił się popeł­nie­nia prze­stęp­stwa w celu osią­gnię­cia korzy­ści mająt­ko­wej lub gdy korzyść mająt­ko­wą osiągnął.

Orzeczenie Kary grzywny zamiast kary pozbawienia wolności

Grzyw­nę moż­na w ści­śle okre­ślo­nych przy­pad­kach orzec zamiast kary pozba­wie­nia wol­no­ści. Taka moż­li­wość ist­nie­je, gdy popeł­nio­ne prze­stęp­stwo jest zagro­żo­ne tyl­ko karą pozba­wie­nia wol­no­ści nie­prze­kra­cza­ją­cą 8 lat, a wymie­rzo­na za nie kara pozba­wie­nia wol­no­ści nie była­by surow­sza od roku. Wów­czas sąd może orzec zamiast ww. kary pozba­wie­nia wol­no­ści karę grzyw­ny nie niż­szą od 150 sta­wek dzien­nych. Sąd orze­ka o karze grzyw­ny zamiast kary pozba­wie­nia wol­no­ści w szcze­gól­no­ści, gdy wobec spraw­cy orze­ka o zasto­so­wa­niu środ­ka kar­ne­go, środ­ka kom­pen­sa­cyj­ne­go lub przepadku.

Karę grzyw­ny nie moż­na orzec zamiast pozba­wie­nia wol­no­ści wobec spraw­ców, któ­rzy popeł­nia­ją prze­stęp­stwo:

• w warun­kach recydywy;
• dzia­ła­jąc w zor­ga­ni­zo­wa­nej gru­pie albo związ­ku mają­cych na celu popeł­nie­nie prze­stęp­stwa lub prze­stęp­stwa skarbowego;
• o cha­rak­te­rze terrorystycznym;
• o któ­rym mowa w art. 178a § 4 kk.

Ograniczenie wolności

Wysokość kary

Zgod­nie z ogól­ny­mi zasa­da­mi pra­wa kar­ne­go, karę ogra­ni­cze­nia wol­no­ści wymie­rza się w mie­sią­cach i latach i naj­kró­cej może wyno­sić 1 mie­siąc, zaś naj­dłu­żej 2 lata.

Jeże­li usta­wa nie sta­no­wi ina­czej, a prze­stęp­stwo jest zagro­żo­ne zarów­no karą ogra­ni­cze­nia wol­no­ści, jak i karą pozba­wie­nia wol­no­ści, karę ogra­ni­cze­nia wol­no­ści wymie­rza się w wyso­ko­ści nie niż­szej od:

1. 2 mie­się­cy — w przy­pad­ku czy­nu zagro­żo­ne­go karą pozba­wie­nia wol­no­ści nie­prze­kra­cza­ją­cą roku.
2. 3 mie­się­cy — w przy­pad­ku czy­nu zagro­żo­ne­go karą pozba­wie­nia wol­no­ści nie­prze­kra­cza­ją­cą 2 lat.
3. 4 mie­się­cy — w przy­pad­ku czy­nu zagro­żo­ne­go karą pozba­wie­nia wol­no­ści prze­kra­cza­ją­cą 2 lata.

Kara ogra­ni­cze­nia wol­no­ści może pole­gać na:

1. Obo­wiąz­ku wyko­ny­wa­nia nie­od­płat­nej, kon­tro­lo­wa­nej pra­cy na cele społeczne.
2. Potrą­ce­niu wyna­gro­dze­nia za pra­cę w sto­sun­ku mie­sięcz­nym na cel spo­łecz­ny wska­za­ny przez sąd.

Sąd, orze­ka­jąc karę ogra­ni­cze­nia wol­no­ści, może orzec rów­nież o łącz­nym zasto­so­wa­niu oby­dwu obowiązków.

Nieodpłatna praca na cele społeczne

Nie­od­płat­na, kon­tro­lo­wa­na pra­ca na cele spo­łecz­ne jest wymie­rza­na w godzi­nach w sto­sun­ku mie­sięcz­nym. Sąd może więc ska­zać spraw­cę prze­stęp­stwa na odby­wa­nie nie­od­płat­nej pra­cy spo­łecz­nej w wymia­rze od 20 do 40 godzin w sto­sun­ku miesięcznym.

Potrącenie wynagrodzenia za pracę

Sąd może orzec wobec spraw­cy prze­stęp­stwa o potrą­ce­niu od 10% do 25% wyna­gro­dze­nia za pra­cę w sto­sun­ku mie­sięcz­nym na wska­za­ny cel społeczny.

Nale­ży jed­nak pamię­tać, że potrą­ce­nie wyna­gro­dze­nia za pra­cę może być orze­czo­ne wyłącz­nie wobec oso­by zatrud­nio­nej. Ponad­to w okre­sie, na jaki zosta­ło orze­czo­ne potrą­ce­nie, ska­za­ny nie może roz­wią­zać bez zgo­dy sądu sto­sun­ku pracy.

Orzeczenie Kary ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności

Ogra­ni­cze­nie wol­no­ści moż­na w ści­śle okre­ślo­nych przy­pad­kach orzec zamiast kary pozba­wie­nia wol­no­ści. Taka moż­li­wość ist­nie­je, gdy popeł­nio­ne prze­stęp­stwo jest zagro­żo­ne tyl­ko karą pozba­wie­nia wol­no­ści nie­prze­kra­cza­ją­cą 8 lat, a wymie­rzo­na za nie kara pozba­wie­nia wol­no­ści nie była­by surow­sza od roku. Wów­czas sąd może orzec zamiast ww. kary pozba­wie­nia wol­no­ści karę ogra­ni­cze­nia wol­no­ści nie niż­szą niż w wymia­rze 4 mie­się­cy. Sąd orze­ka o karze ogra­ni­cze­nia wol­no­ści zamiast kary pozba­wie­nia wol­no­ści w szcze­gól­no­ści, gdy wobec spraw­cy orze­ka o zasto­so­wa­niu środ­ka kar­ne­go, środ­ka kom­pen­sa­cyj­ne­go lub przepadku.

Karę ogra­ni­cze­nia wol­no­ści nie moż­na orzec zamiast pozba­wie­nia wol­no­ści wobec spraw­ców, któ­rzy popeł­nia­ją prze­stęp­stwo:

• w warun­kach recydywy;
• dzia­ła­jąc w zor­ga­ni­zo­wa­nej gru­pie albo związ­ku mają­cych na celu popeł­nie­nie prze­stęp­stwa lub prze­stęp­stwa skarbowego;
• o cha­rak­te­rze terrorystycznym;
• o któ­rym mowa w art. 178a § 4 kk.

Kara pozbawienia wolności

Karę pozba­wie­nia wol­no­ści wymie­rza się:

1. Od 1 mie­sią­ca do 30 lat.
2. Doży­wot­nio.

Karę pozba­wie­nia wol­no­ści, o któ­rej mowa w pkt.1 wymie­rza się w mie­sią­cach i latach.

Orzekanie kary pozbawienia wolności w sprawach o występek

W spra­wie o wystę­pek zagro­żo­ny karą pozba­wie­nia wol­no­ści, nie­za­leż­nie od dol­nej gra­ni­cy usta­wo­we­go zagro­że­nia prze­wi­dzia­ne­go w usta­wie za dany czyn, sąd może orzec jed­no­cze­śnie karę pozba­wie­nia wol­no­ści w wymia­rze nie­prze­kra­cza­ją­cym 3 mie­się­cy. Nato­miast, gdy gór­na gra­ni­ca usta­wo­we­go zagro­że­nia za wystę­pek wyno­si przy­naj­mniej 10 lat, to sąd może orzec karę pozba­wie­nia wol­no­ści w wymia­rze nie­prze­kra­cza­ją­cym 6 mie­się­cy, oraz karę ogra­ni­cze­nia wol­no­ści do lat 2. W pierw­szej kolej­no­ści wyko­nu­je się wów­czas karę pozba­wie­nia wol­no­ści, chy­ba że usta­wa sta­no­wi inaczej.

Środki karne

W spra­wie o wystę­pek zagro­żo­ny karą pozba­wie­nia wol­no­ści, nie­za­leż­nie od dol­nej gra­ni­cy usta­wo­we­go zagro­że­nia prze­wi­dzia­ne­go w usta­wie za dany czyn, sąd może orzec jed­no­cze­śnie karę pozba­wie­nia wol­no­ści w wymia­rze nie­prze­kra­cza­ją­cym 3 mie­się­cy. Nato­miast, gdy gór­na gra­ni­ca usta­wo­we­go zagro­że­nia za wystę­pek wyno­si przy­naj­mniej 10 lat, to sąd może orzec karę pozba­wie­nia wol­no­ści w wymia­rze nie­prze­kra­cza­ją­cym 6 mie­się­cy, oraz karę ogra­ni­cze­nia wol­no­ści do lat 2. W pierw­szej kolej­no­ści wyko­nu­je się wów­czas karę pozba­wie­nia wol­no­ści, chy­ba że usta­wa sta­no­wi inaczej.

Prawo karne

Kan­ce­la­ria Adwo­kac­ka Adw. Damian Mur­dza z sie­dzi­bą w Rze­szo­wie pro­wa­dzi prak­ty­kę adwo­kac­ką z zakre­su pra­wa kar­ne­go. Repre­zen­tu­je­my zarów­no ofia­ry prze­stępstw jak i oso­by, któ­re zosta­ły oskar­żo­ne o ich popełnienie.

Porady Prawne Online

Adwo­kat Damian Mur­dza Kan­ce­la­rii Adwo­kac­kiej w Rze­szo­wie udzie­la porad praw­nych onli­ne, w tym z zakre­su pra­wa kar­ne­go. Pań­stwo zna­leźć w zakład­ce Pora­dy Praw­ne Online.

Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza w Internecie

Kan­ce­la­ria Adwo­kac­ka Adwo­kat Damian Mur­dza zapra­sza rów­nież do odwie­dza­nia fun page’u Kan­ce­la­rii oraz witry­ny Kan­ce­la­rii.

Stan praw­ny na dzień 2 lute­go 2024 r.