Konsument — odstąpienie od zawartej umowy zakupu towaru

Kon­su­ment w przy­pad­ku zaku­pu wadli­we­go lub nie­chcia­ne­go towa­ru nie­kie­dy może sko­rzy­stać nie tyl­ko z insty­tu­cji prze­wi­dzia­nych w kodek­sie cywil­nym, ale rów­nież nie­kie­dy może sko­rzy­stać z pra­wa do odstą­pie­nia od umo­wy, któ­re zosta­ło prze­wi­dzia­ne w usta­wie z dnia 30 maja 2015 r. o pra­wach kon­su­men­ta (Dz.U. z 2017 r. poz. 683).

Zgod­nie z powyż­szą usta­wą, kon­su­ment, któ­ry zawarł umo­wę na odle­głość lub poza loka­lem przed­się­bior­stwa (np. sklep inter­ne­to­wy), może w ter­mi­nie 14 dni odstą­pić od niej bez poda­wa­nia jakiej­kol­wiek przy­czy­ny i bez pono­sze­nia kosz­tów. Wyjąt­ki od zasa­dy nie pono­sze­nia przez kon­su­men­ta kosz­tów zosta­ną opi­sa­ne niżej.

Konsument

Zgod­nie z pra­wem cywil­nym za kon­su­men­ta uwa­ża się oso­bę fizycz­ną doko­nu­ją­cą z przed­się­bior­cą czyn­no­ści praw­nej nie­zwią­za­nej bez­po­śred­nio z jej dzia­łal­no­ścią gospo­dar­czą lub zawo­do­wą. Kon­su­men­tem zatem będzie np. oso­ba kupu­ją­ca na wła­sny uży­tek samo­chód w salo­nie czy też w komisie. 

Konsument - umowa zawarta na odległość

Umo­wę zawar­tą na odle­głość jest to (zgod­nie z usta­wą o pra­wach kon­su­men­ta) umo­wa zawar­ta z kon­su­men­tem w ramach zor­ga­ni­zo­wa­ne­go sys­te­mu zawie­ra­nia umów na odle­głość, bez jed­no­cze­snej fizycz­nej obec­no­ści stron, z wyłącz­nym wyko­rzy­sta­niem jed­ne­go lub więk­szej licz­by środ­ków poro­zu­mie­wa­nia się na odle­głość do chwi­li zawar­cia umo­wy włącz­nie. Przy­kła­dem takie umo­wy jest zakup książ­ki w księ­gar­ni internetowej.

Konsument — umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa

Przez umo­wę zawar­tą poza loka­lem przed­się­bior­stwa (zgod­nie z usta­wą o pra­wach kon­su­men­ta) nale­ży rozu­mieć umo­wę z kon­su­men­tem zawar­tą:

1. Przy jed­no­cze­snej fizycz­nej obec­no­ści stron w miej­scu, któ­re nie jest loka­lem przed­się­bior­stwa dane­go przed­się­bior­cy (np. zawar­cie z ubez­pie­czy­cie­lem umo­wy ubez­pie­cze­nia w kawiarni).
2. W wyni­ku przy­ję­cia ofer­ty zło­żo­nej przez kon­su­men­ta w oko­licz­no­ściach, o któ­rych mowa w pkt. 1 (np. kon­su­ment zło­żył ofer­tę wła­ści­cie­lo­wi salo­nu samo­cho­do­we­go zaku­pu od nie­go pojaz­du za X zł, a ten ofer­tę tą przyjmuje).
3. W loka­lu przed­się­bior­stwa dane­go przed­się­bior­cy lub za pomo­cą środ­ków poro­zu­mie­wa­nia się na odle­głość bez­po­śred­nio po tym, jak nawią­za­no indy­wi­du­al­ny i oso­bi­sty kon­takt z kon­su­men­tem w miej­scu, któ­re nie jest loka­lem przed­się­bior­stwa dane­go przed­się­bior­cy, przy jed­no­cze­snej fizycz­nej obec­no­ści stron (np. wła­ści­ciel salo­nu samo­cho­do­we­go zaofe­ro­wał kon­su­men­to­wi, któ­ry prze­by­wał w kawiar­ni, zakup samo­cho­du, a następ­nie umo­wa został pod­pi­sa­na w loka­lu nale­żą­cym do przed­się­bior­stwa wła­ści­cie­la salo­nu samochodowego).
4. Pod­czas wyciecz­ki zor­ga­ni­zo­wa­nej przez przed­się­bior­cę, któ­rej celem lub skut­kiem jest pro­mo­cja oraz zawie­ra­nie umów z kon­su­men­ta­mi (np. wła­ści­ciel fir­my meblo­wej orga­ni­zu­je dla kon­su­men­tów zwie­dza­nie jego fabry­ki w celu pro­mo­cji jego fir­my oraz zawar­cia z tymi kon­su­men­ta­mi umo­wy sprzedaży).
5. Pod­czas poka­zu zor­ga­ni­zo­wa­ne­go przez przed­się­bior­cę, w któ­rym uczest­ni­czy zapro­szo­na bez­po­śred­nio lub pośred­nio okre­ślo­na licz­ba kon­su­men­tów, w któ­re­go trak­cie ma miej­sce pro­mo­cja, skła­da­nie ofert sprze­da­ży lub sprze­daż towa­rów lub usług, bez wzglę­du na to, czy został na nie­go zor­ga­ni­zo­wa­ny transport.

Lokal przedsiębiorstwa

Przez lokal przed­się­bior­stwa (zgod­nie z usta­wą o pra­wach kon­su­men­ta) nale­ży rozumieć:

1. Miej­sce pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści będą­ce nie­ru­cho­mo­ścią albo czę­ścią nie­ru­cho­mo­ści, w któ­rym przed­się­bior­ca pro­wa­dzi dzia­łal­ność na sta­łe (np. salon meblowy).
2. Miej­sce pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści będą­ce rze­czą rucho­mą, w któ­rym przed­się­bior­ca pro­wa­dzi dzia­łal­ność zwy­cza­jo­wo albo na sta­łe (np. sklep obwoźny).

Termin do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy

Kon­su­ment ma pra­wo do odstą­pie­nia od umo­wy w ter­mi­nie 14 dni. Jeże­li jed­nak kon­su­ment zawarł umo­wę poza loka­lem przed­się­bior­stwa pod­czas nie­umó­wio­nej wizy­ty przed­się­bior­cy w miej­scu zamiesz­ka­nia lub zwy­kłe­go poby­tu kon­su­men­ta albo wyciecz­ki, ter­min do odstą­pie­nia od umo­wy wyno­si 30 dni.

Bieg terminu do odstąpienia od umowy przez konsumenta

Ter­min do zło­że­nia oświad­cze­nia o odstą­pie­nia od umo­wy roz­po­czy­na się:

1. Dla umo­wy, w wyko­na­niu któ­rej przed­się­bior­ca wyda­je towar, będąc zobo­wią­za­ny do prze­nie­sie­nia jej wła­sno­ści — od obję­cia towa­ru w posia­da­nie przez kon­su­men­ta lub wska­za­ną przez nie­go oso­bę trze­cią inną niż przewoźnik.
2. Dla umo­wy opi­sa­nej w pkt. 1, któ­ra obej­mu­je wie­le towa­rów, któ­re są dostar­cza­ne osob­no, par­tia­mi lub w czę­ściach — od obję­cia w posia­da­nie ostat­nie­go towa­ru, par­tii lub części.
3. Dla umo­wy opi­sa­nej w pkt. 1, któ­ra pole­ga na regu­lar­nym dostar­cza­niu towa­rów przez czas ozna­czo­ny — od obję­cia w posia­da­nie pierw­szej rzeczy.
4. Dla pozo­sta­łych umów — od dnia zawar­cia umowy.

Nie poinformowanie konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy

Jeże­li jed­nak kon­su­ment nie został poin­for­mo­wa­ny przez przed­się­bior­cę o pra­wie do odstą­pie­nia od umo­wy, to pra­wo to wyga­sa po upły­wie 12 mie­się­cy od dnia upły­wu ter­mi­nu do odstą­pie­nia od umo­wy.

Nato­miast w sytu­acji, w któ­rej kon­su­ment został poin­for­mo­wa­ny przez przed­się­bior­cę o pra­wie do zło­że­nia oświad­cze­nia o odstą­pie­niu od umo­wy o pra­wie do odstą­pie­nia od umo­wy przed wyga­śnię­ciem tego pra­wa, to ter­min do odstą­pie­nia od umo­wy upływa:

1. Po 30 dniach od udzie­le­nia kon­su­men­to­wi infor­ma­cji o tym pra­wie — w przy­pad­ku, gdy kon­su­ment zawarł umo­wę poza loka­lem przed­się­bior­stwa pod­czas nie­umó­wio­nej wizy­ty przed­się­bior­cy w miej­scu zamiesz­ka­nia lub zwy­kłe­go poby­tu kon­su­men­ta albo wyciecz­ki.
2. Po 14 dniach od udzie­le­nia kon­su­men­to­wi infor­ma­cji o tym pra­wie — w pozo­sta­łych przypadkach

Sposób złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy

Usta­wa o pra­wach kon­su­men­ta nie prze­wi­du­je żad­ne­go ogra­ni­cze­nia w tym zakre­sie. Kon­su­ment może zatem zło­żyć oświad­cze­nie o odstą­pie­niu od umo­wy zarów­no ust­nie jak i na piśmie. Usta­wa wska­zu­je jed­nak, że moż­na zło­żyć oświad­cze­nie o odstą­pie­niu od umo­wy na for­mu­la­rzu, któ­re­go wzór sta­no­wi załącz­nik do w/w usta­wy. Nato­miast w przy­pad­ku, gdy przed­się­bior­ca zapew­nia moż­li­wość zło­że­nia oświad­cze­nia o odstą­pie­niu od umo­wy dro­gą elek­tro­nicz­ną, to kon­su­ment może tak­że odstą­pić od umo­wy przez zło­że­nie oświad­cze­nia na stro­nie inter­ne­to­wej przedsiębiorcy.

Skutki złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy

W przy­pad­ku sku­tecz­ne­go odstą­pie­nia przez kon­su­men­ta od umo­wy zawar­tej na odle­głość lub umo­wy poza loka­lem przed­się­bior­stwa, to taką umo­wę uwa­ża się za nie­za­war­tą. Pra­wo uzna­je w takiej sytu­acji, że kon­su­ment nigdy nie zwią­zał się z przed­się­bior­cą przed­mio­to­wą umo­wą. W takim przy­pad­ku przed­się­bior­ca zobo­wią­za­ny jest do nie­zwłocz­ne­go zwró­ce­nia kon­su­men­to­wi wszyst­kich doko­na­nych przez nie­go płat­no­ści, w tym kosz­tów dostar­cze­nia rze­czy. Przed­się­bior­ca doko­nu­je zwro­tu płat­no­ści przy uży­ciu takie­go same­go spo­so­bu zapła­ty, jakie­go użył kon­su­ment, chy­ba że kon­su­ment wyraź­nie zgo­dził się na inny spo­sób zwro­tu, któ­ry nie wią­że się z żad­ny­mi kosz­ta­mi. Przed­się­bior­ca powi­nien doko­nać zwro­tu powyż­szych płat­no­ści w ter­mi­nie nie­prze­kra­cza­ją­cym 14 dni od dnia otrzy­ma­nia oświad­cze­nia kon­su­men­ta o odstą­pie­niu od umo­wy. Nale­ży jed­nak pamię­tać, że w przy­pad­ku, gdy przed­się­bior­ca nie zapro­po­no­wał, iż sam odbie­rze od kon­su­men­ta sprze­da­ną rzecz, to może on wstrzy­mać się ze zwro­tem płat­no­ści otrzy­ma­nych od kon­su­men­ta do chwi­li otrzy­ma­nia rze­czy z powro­tem lub dostar­cze­nia przez kon­su­men­ta dowo­du jej ode­sła­nia, w zależ­no­ści od tego, któ­re zda­rze­nie nastą­pi­ło wcze­śniej. Zgod­nie z usta­wą o pra­wach kon­su­men­ta, kon­su­ment jest zobo­wią­za­ny do nie­zwłocz­ne­go zwró­ce­nia zaku­pio­nej rze­czy przed­się­bior­cy lub do prze­ka­za­nia jej oso­bie upo­waż­nio­nej przez przed­się­bior­cę (zwy­kle jest to pra­cow­nik skle­pu z dzia­łu obsłu­gi kon­su­men­ta), chy­ba że przed­się­bior­ca zapro­po­no­wał, że sam odbie­rze rzecz. Do zacho­wa­nia tego ter­mi­nu wystar­czy ode­sła­nie rze­czy przed jego ter­mi­nem. Mimo wszyst­ko wska­za­ne jest, by kon­su­ment razem z oświad­cze­niem o odstą­pie­niu od umo­wy prze­ka­zał przed­się­bior­cy zaku­pio­ną rzecz.

Konsument — koszty odstąpienia od umowy

Kon­su­ment pono­si tyl­ko bez­po­śred­nie kosz­ty zwro­tu zaku­pio­ne­go towa­ru. Przed­się­bior­ca może jed­nak wziąć na sie­bie obo­wią­zek ponie­sie­nia tych­że kosz­tów. Kon­su­ment nie będzie rów­nież obcią­żo­ny bez­po­śred­ni­mi kosz­ta­mi zwro­tu rze­czy w przy­pad­ku, gdy przed­się­bior­ca nie poin­for­mo­wał go o obo­wiąz­ku ponie­sie­nia tych kosz­tów. Kon­su­ment tak­że będzie pono­sił dodat­ko­we kosz­ty, jeże­li wybrał spo­sób dostar­cze­nia towa­ru inny niż naj­tań­szy zwy­kły spo­sób dostar­cze­nia ofe­ro­wa­ny przez przed­się­bior­cę. Nale­ży rów­nież pamię­tać, że kon­su­ment pono­si odpo­wie­dzial­ność za zmniej­sze­nie war­to­ści rze­czy będą­ce wyni­kiem korzy­sta­nia z niej w spo­sób wykra­cza­ją­cy poza koniecz­ny do stwier­dze­nia cha­rak­te­ru, cech i funk­cjo­no­wa­nia rze­czy, chy­ba że przed­się­bior­ca nie poin­for­mo­wał kon­su­men­ta o pra­wie odstą­pie­nia od umo­wy. Ponad­to trze­ba pod­kre­ślić, że w przy­pad­ku odstą­pie­nia przez kon­su­men­ta od zawar­tej umo­wy wyga­sa­ją rów­nież powią­za­ne z nią umo­wy dodat­ko­we zawar­te przez kon­su­men­ta, jeże­li na ich pod­sta­wie świad­cze­nie jest speł­nia­ne przez przed­się­bior­cę lub oso­bę trze­cią na pod­sta­wie poro­zu­mie­nia z przedsiębiorcą.

Wyłączenie prawa konsumenta do odstąpienia od umowy

Pra­wo do odstą­pie­nia od umo­wy zawar­tej poza loka­lem przed­się­bior­stwa lub zawar­tej na odle­głość nie przy­słu­gu­je kon­su­men­to­wi w odnie­sie­niu do umów: 

1. O świad­cze­nie usług, jeże­li przed­się­bior­ca wyko­nał w peł­ni usłu­gę za wyraź­ną zgo­dą kon­su­men­ta, któ­ry został poin­for­mo­wa­ny przed roz­po­czę­ciem świad­cze­nia, że po speł­nie­niu świad­cze­nia przez przed­się­bior­cę utra­ci pra­wo odstą­pie­nia od umowy;
2. W któ­rej cena lub wyna­gro­dze­nie zale­ży od wahań na ryn­ku finan­so­wym, nad któ­ry­mi przed­się­bior­ca nie spra­wu­je kon­tro­li, i któ­re mogą wystą­pić przed upły­wem ter­mi­nu do odstą­pie­nia od umowy;
3. W któ­rej przed­mio­tem świad­cze­nia jest rzecz nie­pre­fa­bry­ko­wa­na, wypro­du­ko­wa­na według spe­cy­fi­ka­cji kon­su­men­ta lub słu­żą­ca zaspo­ko­je­niu jego zin­dy­wi­du­ali­zo­wa­nych potrzeb;
4. W któ­rej przed­mio­tem świad­cze­nia jest rzecz ule­ga­ją­ca szyb­kie­mu zepsu­ciu lub mają­ca krót­ki ter­min przy­dat­no­ści do użycia;
5. W któ­rej przed­mio­tem świad­cze­nia jest rzecz dostar­cza­na w zapie­czę­to­wa­nym opa­ko­wa­niu, któ­rej po otwar­ciu opa­ko­wa­nia nie moż­na zwró­cić ze wzglę­du na ochro­nę zdro­wia lub ze wzglę­dów higie­nicz­nych, jeże­li opa­ko­wa­nie zosta­ło otwar­te po dostarczeniu;
6. W któ­rej przed­mio­tem świad­cze­nia są rze­czy, któ­re po dostar­cze­niu, ze wzglę­du na swój cha­rak­ter, zosta­ją nie­roz­łącz­nie połą­czo­ne z inny­mi rzeczami;
7. W któ­rej przed­mio­tem świad­cze­nia są napo­je alko­ho­lo­we, któ­rych cena zosta­ła uzgod­nio­na przy zawar­ciu umo­wy sprze­da­ży, a któ­rych dostar­cze­nie może nastą­pić dopie­ro po upły­wie 30 dni i któ­rych war­tość zale­ży od wahań na ryn­ku, nad któ­ry­mi przed­się­bior­ca nie ma kontroli;
8. W któ­rej kon­su­ment wyraź­nie żądał, aby przed­się­bior­ca do nie­go przy­je­chał w celu doko­na­nia pil­nej napra­wy lub kon­ser­wa­cji; jeże­li przed­się­bior­ca świad­czy dodat­ko­wo inne usłu­gi niż te, któ­rych wyko­na­nia kon­su­ment żądał, lub dostar­cza rze­czy inne niż czę­ści zamien­ne nie­zbęd­ne do wyko­na­nia napra­wy lub kon­ser­wa­cji, pra­wo odstą­pie­nia od umo­wy przy­słu­gu­je kon­su­men­to­wi w odnie­sie­niu do dodat­ko­wych usług lub rzeczy;
9. W któ­rej przed­mio­tem świad­cze­nia są nagra­nia dźwię­ko­we lub wizu­al­ne albo pro­gra­my kom­pu­te­ro­we dostar­cza­ne w zapie­czę­to­wa­nym opa­ko­wa­niu, jeże­li opa­ko­wa­nie zosta­ło otwar­te po dostarczeniu;
10. O dostar­cza­nie dzien­ni­ków, perio­dy­ków lub cza­so­pism, z wyjąt­kiem umo­wy o prenumeratę;
11. Zawar­tej w dro­dze aukcji publicznej;
12. O świad­cze­nie usług w zakre­sie zakwa­te­ro­wa­nia, innych niż do celów miesz­kal­nych, prze­wo­zu rze­czy, naj­mu samo­cho­dów, gastro­no­mii, usług zwią­za­nych z wypo­czyn­kiem, wyda­rze­nia­mi roz­ryw­ko­wy­mi, spor­to­wy­mi lub kul­tu­ral­ny­mi, jeże­li w umo­wie ozna­czo­no dzień lub okres świad­cze­nia usługi;
13. O dostar­cza­nie tre­ści cyfro­wych nie­do­star­cza­nych na nośni­ku mate­rial­nym, za któ­re kon­su­ment jest zobo­wią­za­ny do zapła­ty ceny, jeże­li przed­się­bior­ca roz­po­czął świad­cze­nie za wyraź­ną i uprzed­nią zgo­dą kon­su­men­ta, któ­ry został poin­for­mo­wa­ny przed roz­po­czę­ciem świad­cze­nia, że po speł­nie­niu świad­cze­nia przez przed­się­bior­cę utra­ci pra­wo odstą­pie­nia od umo­wy, i przy­jął to do wia­do­mo­ści, a przed­się­bior­ca prze­ka­zał kon­su­men­to­wi potwier­dze­nie zawar­cia umowy.
14. O świad­cze­nie usług, za któ­re kon­su­ment jest zobo­wią­za­ny do zapła­ty ceny, w przy­pad­ku któ­rych kon­su­ment wyraź­nie zażą­dał od przed­się­bior­cy, aby przy­je­chał do nie­go w celu doko­na­nia napra­wy, a usłu­ga zosta­ła już w peł­ni wyko­na­na za wyraź­ną i uprzed­nią zgo­dą konsumenta.

Wyłą­cze­nia, o któ­rych mowa w pkt. 1–3 i w pkt 5 nie sto­su­je się do umów zawie­ra­nych pod­czas nie­umó­wio­nej wizy­ty przed­się­bior­cy w miej­scu zamiesz­ka­nia lub zwy­kłe­go poby­tu kon­su­men­ta albo wycieczki.

Usługi Kancelarii Adwokackiej z zakresu spraw konsumenckich

Kan­ce­la­ria Adwo­kac­ka Adwo­kat Damian Mur­dza z sie­dzi­bą w Rze­szo­wie repre­zen­tu­je swo­ich klien­tów w spra­wach cywil­nych, w tym w spra­wach kon­su­menc­kich. Klien­ci Kan­ce­la­rii Adwo­kac­kiej są repre­zen­to­wa­ni zarów­no na eta­pie postę­po­wa­nia rekla­ma­cyj­ne­go, jak i na eta­pie postę­po­wa­nia sądowego.

Wię­cej infor­ma­cji mogą Pań­stwo uzy­skać uma­wia­jąc się z adwo­ka­tem na ter­min spotkania.

Zachę­ca­my rów­nież do odwie­dza­nia fan page‑u Kan­ce­la­rii oraz naszej witry­ny.

Porady Prawne Online

Adwo­kat Damian Mur­dza Kan­ce­la­rii Adwo­kac­kiej w Rze­szo­wie udzie­la porad praw­nych onli­ne, w tym z zakre­su spraw kon­su­menc­kich. Pań­stwo zna­leźć w zakład­ce Pora­dy Praw­ne Online.

Stan praw­ny na dzień 10 stycz­nia 2023 r.